ในปี พ.ศ.๒๕๓๙ ซึ่งเป็นปีที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงครองราชย์เป็นปีที่ ๕๐ ชาวไทยทั่วประเทศได้มีการจัดทำโครงการต่างๆ ร่วมเฉลิมฉลอง ในวโรกาสมหามงคลดังกล่าว กระทรวงมหาดไทยได้จัดตั้งอำเภอขึ้นใหม่ รวม ๕ อำเภอ เพื่อร่วมเฉลิมพระเกียรติ โดยได้พิจารณาคัดเลือกอำเภอที่มีความสำคัญอันเกี่ยวเนื่องกับพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ซึ่งจังหวัดสระบุรี มีโครงการพัฒนาพื้นที่ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ณ วัดมงคลชัยพัฒนา โดยมูลนิธิชัยพัฒนา เข้ามาดำเนินการตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๓๒ เป็นโครงการที่มีความสำคัญยิ่งในด้านการเกษตรและการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเกษตรกรที่ยากไร้ มีปัญหา การขาดแคลนน้ำเพื่อการเกษตรนอกเขตชลประทาน พระองค์ท่าน จึงพระราชทานการบริหารการใช้ที่ดิน และน้ำให้แก่เกษตรกรดังกล่าว ที่เรียกกันว่า "ทฤษฎีใหม่พระราชทาน"

      จังหวัดสระบุรีจึงขอจัดตั้งอำเภอใหม่ขึ้น โดยแบ่งพื้นที่อำเภอเมืองสระบุรี จำนวน ๖ ตำบล ประกอบด้วย ตำบลห้วยบง ตำบลบ้านแก้ง ตำบลผึ้งรวง ตำบลเขาดินพัฒนา ตำบลพุแค และตำบลหน้าพระลาน เป็นอำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี โดยมีพระราชกฤษฎีกาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งอำเภอเฉลิมพระเกียรติ เมื่อวันที่ ๑๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๓๙ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๑๓ ตอนที่ ๖๒ ก. วันที่ ๒๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๓๙ อันมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๙